ابوعبدالله محمد بن عبدالرحمان تجیبی
ابوعبدالله محمد بن عبدالرحمان تجیبی، مکنی به ابوعبدالهر،
محدث و حافظ و مقری
مالکی اندلسی در
قرن ششم و هفتم بود.
تُجیبی، محمد بن عبدالرحمان، مکنی ' به ابوعبدالهر، محدث و حافظ و مقری مالکی اندلسی در قرن ششم و هفتم بود. وی به حافظ مرسی نیز شهرت دارد.
در ۵۴۰ در لَقَنْت در نزدیکی مرسیه به دنیا آمد
برخی او را اهل
اشبیلیه دانسته‌اند.
علم قرائت و
تجوید را از ابواحمد بن معط مُرسی و ابوحجّاج ثَغری و ابن فَرَس آموخت، سپس سفری طولانی به مشرق کرد؛ در بِجایه از عبدالحق حافظ اشبیلی
حدیث شنید، در
مکه از محدّثان بسیار دیگر (بیش از ۱۳۰ تن) استماع و کتابت حدیث نمود، و
صحیح بخاری را روایت کرد.
تجیبی از ابوطاهر سِلَفی (متوفی ۵۷۶) بیش از دیگران
روایت کرده و صدها کتاب و جزوه از احادیث به نقل از وی نگاشته است. وی سپس به تِلِمسان رفت و تا پایان عمر در آن‌جا به تألیف و روایت حدیث پرداخت.
افراد بسیاری از راه‌های دور برای
استماع حدیث نزد او می‌آمدند. تجیبی را به عدالت و وثوق در ضبط حدیث ستوده‌اند.
وی در ۶۱۰ در تلمسان از
دنیا رفت.
آثار تجیبی در حدیث و موعظه و تراجم احوال است، از جملة آنهاست: چند اربعین در موضوعات مختلف به نام‌های اربعین حدیثا فی المواعظ، اربعین فی الفقر وفضله، اربعین فی الحب فی اللّه، اربعین فی (فضل) الصّلاة علی النبی؛ المعجم، درباره احوال مشایخ خود که در آن حکایات و اخبار فراوانی آورده است؛ مشیخة السلفی، در احوال استادش
ابوطاهر سلفی؛ فضائل الاشهر الثلاثة رجب و شعبان و رمضان؛ فضل عشر ذی الحجّة؛ مناقب السبطین الحسن و الحسین (علیهماالسلام)؛ الفوائد الکبری؛ الفوائد الصغری؛ الترغیب فی الجهاد؛ و المواعظ والرقائق.
(۱) ابن جزری، غایة النهایة فی طبقات القرّاء، قاهره.
(۲) اسماعیل بغدادی، ایضاح المکنون، در حاجی خلیفه.
(۳) اسماعیل بغدادی، هدیة العارفین، در حاجی خلیفه.
(۴) محمدبن احمد ذهبی، تاریخ الاسلام و وفیات المشاهیر و الاعلام، چاپ عمرعبدالسلام تدمری، حوادث و وفیات ۶۰۱ـ۶۱۰ه، بیروت ۱۴۱۷/ ۱۹۹۷.
(۵) محمدبن احمد ذهبی، سیر اعلام النبلاء، چاپ بشارعواد معروف و محیی هلال سرحان، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
(۶) خلیل بن ایبک صفدی، کتاب الوافی بالوفیات، چاپ س دیدرینغ، ویسبادن ۱۳۹۴/۱۹۷۴.
(۷) محمد عبدالحی بن عبدالکبیر کتانی، فهرس الفهارس و الاثبات، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۴۰۲/ ۱۹۸۲.
(۸) احمدبن محمد مقّری، نفح الطّیب، چاپ احسان عباس، بیروت ۱۳۸۸/۱۹۶۸.
